De Weerribben, Ossenzijl, Overijssel - 11 km
Winter in het rietland
Er ligt sneeuw en de zon schijnt. Wat een geweldige combinatie van weersomstandigheden om een wandeling te maken in de Weerribben. We zijn nogal verknocht aan dit gebied en hebben het bezocht en bewandeld in allerlei weersomstandigheden maar nog niet met sneeuw.
Rond een uur of half twaalf parkeren we de auto in Ossenzijl. We gaan de brug in het centrum over, richting het bezoekerscentrum omdat we deze keer eerst de Hoogeweg willen lopen. Hier is niet gestrooid en doordat het gisteren gedooid heeft en vannacht weer gevroren, ligt er een laagje ijs op de weg. We lopen zoveel mogelijk in het midden van de weg waar nog een beetje sneeuw ligt. Als we even de berm in moeten omdat er een auto langskomt, zakken we tot onze enkels in de sneeuw. Wat een schitterend gezicht, het gele riet dat golvend wuift boven het witte land en de zwarte bomen die afsteken tegen de blauwe lucht.
Het slingerweggetje voor ons geeft die speciale sfeer die alleen slingerweggetjes kunnen geven. Het Anton Pieck gevoel noemen we het maar. Ouders met kinderen op sleetjes wandelen ons pratend tegemoet en ook worden we uitbundig begroet door twee hondjes. De eigenaresse vertelt ons dat de hondjes eerder niet op de weg konden lopen, auto's hadden nog geen platte sporen gemaakt en alleen hun koppies kwamen toen boven de sneeuw uit. Maar nu, een en al pret!
Bij Café De Weerribben schuiven we aan voor een bakkie. De koffie is hier altijd brûn. maar de warme chocolademelk met slagroom past bij het winterbeeld van koek en zopie. Door het raam zien we de kano's en bootjes onder de sneeuw uitsteken. Over een aantal maanden is het hier volop bedrijvigheid. Dagjesmensen, toeristen, kampeerders en watersporters vermaken zich dan op en in grachten en sloten.
verveningshuisjes
Er zit nog een zestal mensen die dezelfde wandeling als ons maken in omgekeerde volgorde. Dik ingepakt met shawls, mutsen en handschoenen gaan ze weer op weg. Wij hebben de wind in de rug, de muts kan wel af. Langs de Hoogeweg staan een aantal verveningshuisjes. Kleine huisjes waar vroeger de turfstekers met hun gezinnnen in woonden.
Na zo'n honderd meter gaan we het bruggetje over en nemen het Kalenbergerpad naar Kalenberg. Vroeger liepen hier de mensen als ze naar het kerkje in Kalenberg gingen. Aan beide kanten van het pad staan bomen, soms afgewisseld door water of een weiland. Ook hier zien we kunstwerken die onderdeel zijn van de kunstroute die hier vorig jaar is uitgezet.
natuur en recreatie
In Kalenberg aangekomen weten we dat het laatste stuk van de wandeling is aangebroken, het fiets-/wandelpad langs de Kalenbergergracht. Gelukkig is het geveegd want dit pad is zo'n 4,5 kilometer lang. Hier staan prachtige huizen, statige herenhuizen, gezellige vakantiehuizen en twee restaurants met terras aan het water.
We volgen het pad en snuiven de frisse lucht diep in onze longen. Het water ziet er nu koud uit en is deels bevroren. De zon begint al wat te zakken en zoekt zo zoetjes aan het westen op. Rietsnijders zijn bij goed weer bezig met het snijden van het riet. Dit moet gebeuren voor 15 april. De nieuwe scheuten schieten dan weer omhoog en de wereld wordt weer in zachtgroen gehuld.
Het is een afwisselend landschap ondanks dat er veel riet aanwezig is. Dan weer loopt het pad langs een bosrijk deel en dan weer is er een vergezicht te bewonderen. We lopen de bewoonde wereld van Ossenzijl binnen. We zien binnen mensen zitten bij houtkachels, lezend of samen knutselend met kinderen. Rook uit de schoorstenen kringelt de ijle lucht in. Aan de overkant ligt de camping met jachthaven, die nu verlaten is. Wat een rust alom. Ook in het dorp is het rustig, de brug is dicht en de terrassen aan het water zijn leeg. Tijd om naar huis te gaan en ons te nestelen bij onze eigen kachel. Als we 's avonds de foto's bekijken met rode wangen van frisheid en zon zijn we het eens: never a dull moment at the Weerribben!
informatie Weerribben
Nationaal Park De Weerribben ligt in de kop van Overijssel. Het gebied is grotendeels van Staatsbosbeheer die ook het beheer doet. Er zijn een aantal routes te wandelen, waaronder het laarzenpad en een ontdekpad voor kinderen. Met mooi weer wordt er volop gefietst, gevaren en gekampeerd. Het gebied is vrij toegankelijk via de weg, wandel- en fietspaden en sloten en grachten.
geschiedenis Weerribben
In de afgelopen eeuwen is door turfwinning de structuur ontstaan van De Weerribben. Kenmerkend zijn de ribben, smalle stroken land die gebruikt werden om de uitgestoken turf op de drogen, en de weren, verveende delen die weer onder water kwamen te staan. Turf bestaat uit niet geheel verteerde afgestorven plantensresten. In het gebied zijn nog tal van vervenershuisjes te vinden waar de turfstekers met hun gezinnen woonden. Deze huisjes zijn veelal te huur als vakantiewoning, uiteraard aangepast aan de moderne tijd.
Door de aanleg van de Noordoostpolder verdroogde het gebied vanaf de jaren vijftig in de 20e eeuw door de lage grondwaterstand in de nieuwe polder. Het verlandingsproces versnelde, het riet werd minder rendabel. Men zocht werk in de visserij, veeteelt en landbouw. Nu hebben nog ongeveer zo’n twintig mensen een rendabel bestaan in de rietteelt.
Kalenberg was vroeger alleen per voet bereikbaar. Toen dit pad te drassig werd en waterwegen steeds belangrijker werden om de turf te vervoeren, maakte het voetplad plaats voor Oudewegsloot. In de 18e eeuw werd deze sloot vanaf twee kanten verbreed en heet nu de Kalenbergergracht. In 1902 werd er weer een voetpad gemaakt aan de westzijde van de gracht, dit is nu het fietspad met vele bruggetjes tussen Kalenberg en Ossenzijl. Gemotoriseerd verkeerd kan Kalenberg bereiken sinds 1959.
In Kalenberg staat nog een oud kerkje, speciaal daar gebouwd in opdracht van de Hervormde gemeente Oldemarkt-Paaslo omdat voor vele ouderen en zwakkeren de gang naar de kerken in Oldemarkt en Paaslo te ver was. Het schoolgebouw aan de andere kant van het weggetje is helaas niet meer als zodanig in gebruik. De school werd begin tachtiger jaren gesloten bij gebrek aan leerlingen.
beheer
Zonder ingrijpen groeit De Weerribben langzaam maar zeker dicht tot een moerasbos. Om het verlandingsproces tegen te gaan graaft Staatsbosbeheer regelmatig een deel van de plantenlaag af. Ook wordt ieder jaar een deel van het riet gemaaid om dit te voorkomen.
Sinds 1992 heeft De Weerribben de status van Nationaal Park. Samen met het ernaast gelegen gebied De Wieden is het het belangrijkste moerasgebied van Noordwest Europa. Het is zelfs een erkend ‘Wetland’ een internationale kwalificatie wat inhoudt dat het gebied een norme natuurwaarde heeft in de planten- en dierenwereld en een broed- en verblijfplaats biedt aan (trek)vogels.
Al jaren is er een strijd tussen rietsnijders en Staatsbosbeheer aan de gang. Rietsnijders halen het riet vanaf half december van het land. De uiterste datum hiervoor is 15 april. Staatsbosbeheer ziet liever, in verband met rustverstoring voor dieren, dat dit vervroegd wordt naar begin of half maart.
toekomst
De Weerribben de De Wieden zijn inmiddels samengevoegd in Nationaal Park Weerribben-Wieden. Het totale gebied is drie keer zo groot dan de huidige Weerribben. Dit betekent dat het jaarlijkse budget flink verhoogd wordt door het ministerie van LNV en dit komt onder andere het beheer van het gebied ten goede. De gebieden worden beheerd door Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten.
bron o.a. Langs de ribben, Lute Bouwer.
