Rijsterbos, Friesland – 7 km
wandelen in Gaasterland
Is er een beter tijdstip in de kerstvakantie dan om op oudejaarsdag een boswandeling te maken en even te kijken bij het IJsselmeer? Zo vlak voor de oliebollen en het nieuwe jaar nog even de natuur in? Het is goed om daar vast te stellen dat we nog steeds genieten van wat de natuur ons laat beleven: rust en relativering van ons over het algemeen drukke leven. We overdenken en praten over het jaar dat achter ons ligt. Voorzichtig sluimert het gevoel van verlangen naar de lente. Het opnieuw beginnen maar tevens ook het loslaten van wat is geweest met behoud van dierbare herinneringen.
De lange laan met oude beuken en eiken vormt het begin van onze wandeltocht, die, op enkele stukjes na, vooral de blauwe paaltjesroute volgt. Het is een majestueus gezicht. Ik hoef mijn ogen niet dicht te doen om rijkoetsen met ratelende houten wielen en warm ingepakte mensen te zien. Helaas is het slot waar de koets voorreed in 1930 gesloopt.
We volgen de route linksom en al gauw komen we bij een deel waar veel naaldbomen zijn gerooid. De knaloranje ringen van de stammen, die zich gemakkelijk laten tellen, vallen op tussen het groen van de takken. De kap is niet van deze week want we ruiken de typische dennegeur nog maar vaag. Het is de bedoeling dat langzaam aan alle naaldbomen vervangen worden door loofbomen zodat het bos een natuurlijk aanzien krijgt.
historie
Het oude bos verrast ons met paddestoelen, knokige bomen, uitzicht over landerijen en op eikenbladeren vinden we herfstkleurige galappels, waarin larven zich hebben ontpopt tot galwespen.
Aan deze kant vinden we ook een oud graf, een steenkist. Vroeger stond hier een hunebed, het enige in Friesland. Nu herinneren de elf draagstenen in de grond ons aan de tijd dat hier één of twee mensen in de grond begraven werden. De steenkist dateert vermoedelijk van 2.400 jaar v.chr. In het graf werd in 1922 geslepen vuurstenen bijlen en aardewerkscherven gevonden. Deze werden als grafgiften meebegraven met de doden.
ijsselmeer
Het paadje dat ons langs de rand van het bos voert, geeft ons uitzicht richting het IJsselmeer. Water zien we nog niet maar al wel de zeilen van kitesurfers, die hun hart kunnen ophalen met deze wind. Als we de weg overgestoken hebben is het een kleine klim de dijk op. De kitesurfers hebben veel bekijks van mensen in dikke jassen met shawls.
De blauwe paaltjes laten ons een eindje langs het IJsselmeer lopen. Leuk! Bij de houten trap gaan we weer omhoog en even later duiken we het bos weer in. Het is een heerlijke wandeling. Wanneer we bij de hoofdlaan aankomen nemen we nog een kijkje bij het 180 jaar oude‘Vredestempeltje’. Na het ontcijferen van de jaartallen, bouw en renovatie na verwoesting, lezen we de tekst. "Vrede, groot geschenk van God, blijf bestendig Neerlands lot, Laat het dankbaar op uw zien, Altijd twist en wraakzucht vliên."
Wij gaan op naar de oliebollen, naar een nieuw jaar.
informatie Rijsterbos
Dit prachtige ruiter- en wandelbos wordt beheerd door It Fryske Gea. Het is te bereiken bij het dorpje Rijs en via de Murnserdyk bij Mirns. Daar staat ook paviljoen ’t Mirnser Klif van waaruit u goed zicht heeft op het IJsselmeer. Het bos is vrij toegankelijk en u vindt er bankjes en een picknickplaats. Vooral de brede laan wordt door vele wandelaars druk bezocht.
geschiedenis Rijsterbos
Het Rijsterbos kent een lange geschiedenis. Het is de familie De Ruyter de Wildt geweest die er voor zorgde dat de wilde heidevelden vervangen werden door korenvelden en tabaksplanten. Tevens werden de eerste stukken van het bos aangelegd. Deze familie, waarvan de Heer De Ruyter de Wildt onder anderen onderdeel uitmaakte van de Geheime Raad van de Stadhouder Koning Willem III, betrok het nieuwe Slot Rijs. In de tweede helft van de 18e eeuw zorgde de familie Rengers ervoor dat er steeds meer gebied in deze streek ontgonnen werd terwijl famlie Van Swinderen in de eerste helft van de 19e eeuw wegen aanlegde en de bodem verbeterde met vruchtbare terpaarde die afkomstig was uit andere delen van Friesland. Door geldgebrek moesten zij vele stukken bos verkopen wat tot grote kap leidde.
Burgemeester Gaaikema zag in de twintiger jaren van de 20e eeuw het grote belang in van de nog bestaande bossen. Door zijn toedoen ging de gemeente over tot aankoop van de bossen om zodoende het bos te behouden en te beschermen. In de Tweede Wereldoorlog werden tussen 24 september en 21 oktober 1944 70 V-2-raketten afgevuurd vanuit het Rijsterbos. Af en toe ging er een lancering mis. Op zaterdag 30 september verwoestte een raket het Vredestempeltje omdat de raket niet ver omhoog ging maar terugviel op de grond. Het Vredestempeltje is herbouwd op dezelfde plek in 1974. Het slot zelf was inmiddels in 1930 gesloopt.
de das
In de jaren zestig werden dassen uitgezet in het Rijsterbos. Eerder waren deze langzamerhand verdwenen uit deze streek. Dassen zijn nachtdieren en erg schuw. Mensen zullen deze dieren dan ook nauwelijks te zien krijgen. De burcht waarin ze wonen is een waar stukje vakwerk. Het bestaat uit verschillende kamers die met elkaar verbonden zijn via gangen. Luchtschachten zorgen voor frisse lucht. Een burcht kan eeuwen oud zijn en wordt bewoond door vele generaties. De das heeft geen natuurlijke vijanden en eet zowel plantaardig als dierlijk voedsel, zoals regenwormen en muizen.
Een das is zo’n 90 centimeter lang en weeg rond de 12 kilo. De vacht is grijsachtig van kleur. De kop van een das is zeer herkenbaar zwart/wit gestreept met zwarte kraaloogjes.
