Spring naar inhoud

Bocht fan Molkwar

Bocht fan Molkwar – Molkwerum/Stavoren – 9,5 kilometer

Gras, schapen en een bankje


Het is tropisch warm vandaag. Het lijkt ons wel wat om vanavond langs de IJsselmeerkust te wandelen. We rekenen op een verkoelend zuchtje wind vanaf het meer. De route loopt van Molkwerum naar Stavoren via een weggetje door de weilanden en daarna over de IJsselmeerdijk weer terug.
Als we onze auto parkeren in Molkwerum, weer zo’n prachtig dorpje met een grote kerk, geeft de thermometer nog 28 graden aan. Naar ons idee veel te warm maar het zal wel gauw afkoelen, toch? 

We lopen over het fietspad richting Stavoren en slaan voor de Marplaets, waar ze antiek en jukeboxen verkopen, rechtsaf. Twee gekleurde koeien staan voor de boerderij.

Voor ons ligt weiland tot aan de IJsselmeerdijk. Het IJsselmeer is niet te zien, dat ligt achter de verhoogde dijk. Zonder die dijk liepen we nu in het water, of moesten we waarschijnlijk wel zwemmen. In een weiland zijn ze druk bezig om de pakken hooi binnen te halen. Via een kettingsysteem wordt het pakket hooi naar boven getransporteerd waar het door vaardige handen op z’n plek gelegd wordt. Een vrouw pakt het hooi aan en een aantal jonge mensen zit bovenop het hooi.

De weg slingert wat door het landschap. Hier en daar staat een boerderij. Ik kan me voorstellen dat het hier goed kan spoken als een bui ‘de meer’ overkomt en een flinke storm is hier ook wat anders dan in de stad. We schieten niet hard op, als we achterom kijken is Molkwerum nog niet eens heel ver weg. Telkens vinden we wel weer iets om te fotograferen of te filmen. Zoals het onbemande weerstation van het KNMI dat hier staat. 

Op zo’n dertig vierkante meter staat er allerlei meetapparatuur. Behalve de temperatuur, luchtvochtigheid, windrichting en windsnelheid wordt o.a. ook de regenval per minuut gemeten en de temperatuur vlak boven het gras. Leuk is dat er een informatiebord bij staat dat uitleg geeft waar al die apparatuur toe dient. Tevens zijn er een aantal records genoteerd bijvoorbeeld de warmste temperatuur 33,7 graden op 27 en 28 juni 1947 en de koudste temperatuur –20 graden op 17 februari 1956. Dit zijn overigens wel waarden sinds 1943. Jammer vind ik wel dat er niet ook een electronisch bord is waarop je de waarden gelijk kunt zien.

Er is nu een stuk fietspad dat we aflopen en daarna komt een, vinden wij, saai stukje. We moeten rechtsaf de Kooyweg op. Dit is een weg langs het industriegebied van Stavoren. Maar als we bij de dijk komen zijn we dat gelijk vergeten. Een schattig huisje staat direct onder de dijk, waarop een kudde schapen ligt, staat en graast. De trap op en we zien uit over het IJsselmeer, kan het nog mooier?

Aan het einde van een stenen pier gaan we zitten. Er liggen een aantal boten voor anker. Zo dicht bij het water is het met deze warmte een stuk aangenamer. We zien een man in z'n blootje een klipper ontdoen van alg. Hij staat in het water en schrobt het schip. Via het zwaard klimt hij even later weer aan boord.

We kijken nu naar de Bocht fan Molkwar, natuurgebied van it Fryske Gea dat ver voorbij Molkwerum loopt. Het bestaat grotendeels uit water maar boven Molkwerum liggen drie aangelegde eilandjes die je kunt bekijken vanuit de vogelkijkhut op de dijk. Het schijnt dat hier in april soms meer dan 15.000 kemphanen overnachten.

We lopen verder over de dijk, tussen de schapen door, richting Molkwerum. Regelmatig moeten we een hek over maar overstapplankjes maken dat erg gemakkelijk. We treffen een man uit Molkwerum. Hij staat een sigaretje te rollen. Hij komt hier ‘s avonds regelmatig om nog even over het meer te kijken. 

Dan ligt er een leeg volgbootje aan het strand. Deze hoort vast bij het zeiljacht dat verderop in het meer ligt. De zon zoekt langzaam het meer op.
Als de dijk een bocht naar rechts maakt komen we bij een huis waar je bijna overheen ziet omdat het zo laag staat. Hier is een oude syl (sluis) te zien. Voordat we de auto opzoeken gaan we nog even op het bankje bovenop de dijk zitten. De zon zakt steeds verder, de lucht kleurt lichtroze en oranje en een reiger staat links van mij in een ondiepte te loeren naar visjes. Hij slaat zijn slag. En wij, wij genieten van de romantische zonsondergang.

informatie Bocht fan Molkwar

Natuurgebied de Bocht fan Molkwar bestaat voor het grootste gedeelte uit water en beslaat een gebied van Stavoren tot boven Molkwerum. It Fryske Gea heeft in 1995 een drietal eilanden aangelegd, een waar paradijs voor watervogels. Vanuit een kijkhut op de dijk, die te vinden is boven Molkwerum, is het leven op en om de eilandjes goed te zien. In de kijkhut zijn informatieborden geplaatst. Het gebied zelf is niet toegankelijk. Het is ook mogelijk om deze tocht te fietsen, maar dan is het zicht op het IJsselmeer belemmerd door de dijk. 

geschiedenis Bocht fan Molkwar 
Toen de Afsluitdijk nog niet bestond kwam de zee tot aan de dijk. Vroeger werd vanuit Stavoren o.a. zout, aardewerk, wijn, lood en tin verscheept. Door verschillende oorzaken, zoals het uitvallen van handelspartner, het Karolingse Rijk, een oorlog, het verlies van land door een hoge waterstand, kwam de handel zo goed als stil te liggen. In de 11e eeuw werden door het inpolderen van de Middelzee vele handelsterpen van de handelsroute afgesneden. In de 12e eeuw wist alleen Stavoren nog aansluiting te vinden bij de Hanze. Een Hanze was een verbond tussen kooplieden.
Molkwerum is van oorsprong gebouwd op acht eilandjes welke waren omgeven door water. Via planken en bruggetjes konden de mensen elkaar bereiken. Molkwerum stond ook wel bekend als het Fries Doolhof vanwege het ontbreken van een duidelijke structuur. De huidige hervormde Sint Lebuïnuskerk is gebouwd rond 1850. In Molkwerum kan men een bakkerswinkeltje bezoeken dat nog geheel in oude staat is. Vroeger waren er drie bakkers in Molkwerum. Eén van die bakkers bedacht het recept voor de bekende Molkwarder Koeke.

de IJsselmeerdijk en het IJsselmeer
Vroeger heette het IJsselmeer Zuiderzee. Deze zee had directe verbinding met de waddenzee. Het water stroomde in en uit tijdens de getijden. In 1932 kwam de Afsluitdijk gereed en werd de Zuiderzee IJsselmeer genoemd. Niet alleen waren het westen en het oosten van Nederland door een weg verbonden maar men wilde ook nog stukken inpolderen zodat er een uitwijkmogelijkheid ontstond voor de dichtbevolkte Randstad.
De bescherming van dorpjes tegen het wassende water begon al in de 12e eeuw, er ontstonden toen lage dijken. In de 14e eeuw was de kustlijn beschermd tegen de Zuiderzee. Na grote dijkdoorbraken in bijvoorbeeld 1825 en 1916 werden de dijken verhoogd. Aan de kustlijn is nadien weinig veranderd.

Dijkbegrazing door schapen

Schapen die op de dijk grazen zorgen ervoor dat het gras kort blijft. Met hun kleine poten drukken ze de grond goed aan zonder deze stuk te maken. De dijk wordt hier steviger van. De dijken worden meestal begraasd door Texelaars. Deze kustschapen worden veelal gebruikt voor melk, vlees en wol. Een volwassen ram weegt al gauw zo’n 95 kilogram en een volwassen ooi 75 kilogram. Een ooi kan al lammeren na een jaar. De bronstperiode is ongeveer van september tot februari. Een ooi laat dan zo’n twintig tot dertig uur de ram toe. Het duurt zo’n zeventien dagen tot de ooi opnieuw bronstig is. Het duurt gemiddeld zo’n 147 dagen voordat de lammetjes geboren worden. Hoe ouder het schaap des te meer kans op meerdere lammetjes per worp. Een schaap kan zo’n 15 jaar oud worden. 

bron o.a. Zuiderzee route, Diederik Mönch

Wandeling Bocht fan Molkwar
Met verhaal, kaart, foto’s en achtergrondinformatie.
Stavoren, Friesland
9,5 km.

Bocht fan Molkwar

Karakteristieken
Riet, ruigte, schraalgrasland en aangelegde zandplaten.

Bijzonderheden
Natuurterrein en watervogel-reservaat.

Grootte
297 ha.

Ligging
IJsselmeerdijk, tussen Staveren tot boven Molkwerum.

Toegankelijkheid
Vrij wandelen over de dijk. Watervogelreservaat vanaf de dijk en vanuit de kijkhut goed te overzien.