Deel 3: Slachtedyk, Reahûs – Raerd - Friesland – 11 km
Van grijze lucht naar blauwe steen
We pakken het laatste deel van de wandeling over de Slachtedyk op in Reahûs. We starten vrij laat, een uur of één, want het heeft de hele ochtend geregend. Op de radar zagen we dat zo na 13.00 uur de meeste buien wel overgedreven moesten zijn maar desondanks neem ik een paraplu mee. Niet geheel ten onrechte want zodra we Reahûs uitlopen begint het wat te regenen. De paraplu gaat op en ik prijs ons nog gelukkig omdat de wind schuin achter ons staat zodat ik het zicht naar voren vrij houd. De Slachtedyk scharrelt voor ons uit en wij volgen haar trouw.
Ik zie uit naar het stuk grasdijk dat om Boazum heen loopt. Echt weer zo’n stukje waarbij je je de historie van de dijk goed kunt inleven. Al vanaf een afstandje zien we nog voor Boazum wat landbouwmachines staan. Eentje is knalrood, de rest geel. Ze blijven op één plaats staan en als we dichterbij komen zien we dat de rode landbouwmachine de bocht van over bruggetje naar het land te kort heeft genomen want het voorwiel (het is er maar één) hangt over de brug naar beneden. De gele auto’s zijn van het bedrijf dat het zaakje weer op de wal moet hijsen. Op het moment dat we passeren vraag ik één van de mannen wat in de rode machine zit. Terwijl hij het zegt ruik ik het al, want de slang waarmee ze de mest overpompen wordt net ontkoppeld en een rest mest spettert op de weg. We blijven nog even staan kijken maar het ziet er niet naar uit dat de landbouwmachine snel opgetakeld gaat worden. Er wordt gewikt en gewogen hoe de machine met de minste schade weer op wielen gezet kan worden.
skyline van Boazum
Wij gaan verder richting Boazum en zetten de paraplu maar weer eens op. Het wordt al wel wat lichter in de lucht. We gaan over het spoor en lopen rechtdoor tussen twee boerderijen door zodat we op de grasdijk komen. Ook hier is een brugsluis die met balken kan worden afgesloten. Het gras staat redelijk hoog op de dijk en de stevige klei zorgt ervoor dat we af en toe, na drassige stukken, onze schoenen moeten ontdoen van kleefklei die in dikke plakken om onze schoenen vastzit.
Aan de linkerhand ligt Boazum en we genieten van haar “skyline”. Na Boazum lopen we rechtdoor op een bredere weg richting Easterwierrum (Oosterwierum). Hier staan de weilanden vol met koeien, paarden en schapen. Vooral die schapen maken een behoorlijk kabaal als we te dichtbij komen. We lopen wel eens naar het hek, schapen en vooral lammetjes hebben een hoog aaigehalte, maar ons vinden ze beslist niet aaibaar en ze stuiven bij ons vandaan.
Blauwe Steen
In Easterwierrum volgen we de borden naar Raerd. Nu heb je niet echt het gevoel meer dat je op een dijk loopt. Het is een brede regionale weg zonder fietspad en dat loopt onrustig. Hier is nog wel een syl (brugsluis) waarbij nog enkele huisjes beneden aan het water staan. Vlak voor de oversteek van de N354 staat een gedenkteken waarop staat: Begjin fan de dijkdelen Slagtedijken 1842, dernei opsteld in 1980 Wetterskip Fryslân (Waterschap Friesland). Het is een 'nieuwe' steen, de originele "Blauwe Steen", ligt nog ergens onder de grond. De "Blauwe Steen" was een voormalige grenssteen in verband met het onderhoud van De Slachte. Helaas werd het ook de inzet van verhitte discussies.
We steken de N354 over en lopen langs de elektriciteitscentrale richting Raerd. Dan volgt nog een aangename verrassing. Een ouderwets puntig ijzeren hek vermeldt dat hierachter Jongemastate ligt. Via een houten deur in een soort van gemetselde poort komen we in een park waar roeken en reigers nestelen. We lezen dat de state ter ziele is gegaan, het poortje is het enige overblijfsel. Kleine paadjes slingeren door het park dat vol met fluitekruid staat en bekend is om zijn rijke stinzenflora.
heuglijke feit
Dan is het moment daar, het eindpunt. Een plaquette bij de kerk meldt dat dit het einde van de wandeling is. Misschien stom maar toch doet het me wat. Als er nu familie met bloemen klaar stond dan had ik dat best wel gewaardeerd. Als we op de plaquette zien wat we gelopen hebben zo dwars door Friesland, geeft me dat een goed gevoel. Ik wil best nog eens een langere wandelroute doen.
We treffen daar nog mensen die jaarlijks terugkeren naar Raerd omdat hier vroeger familie woonde. We praten over de prachtige kerk die naast ons staat te prijken op zijn terp en over De Slachte. We hebben ‘m gelopen. Een historische wandeling in een niet altijd mooie omgeving maar het maakt het besef van de vooruitgang des te duidelijker. Een reden te meer om zuinig te zijn op cultuurhistorische elementen.
Lees ook Deel 1 over de Slachtedyk
Lees ook Deel 2 over de Slachtedyk
informatie Slachtedyk
De Slachtedyk of slachtedijk ligt in Friesland vanaf de waddenzee bij Oosterbierum tot aan Raerd en is 42 km lang. De dijk is in beheer bij It Fryske Gea. In 2008 wordt voor de 3e keer de Slachtemarathon gelopen waarbij, hardlopers en duizenden wandelaars tijdens de wandeling verrast worden met cultuur, muziek en andere activiteiten. De Slachtedyk is vrij te bewandelen behalve bij Franeker daar moet een kleine omweg gemaakt worden in verband met de A31. Bankjes zijn er sporadisch. De Slachtedyk loopt door 4 dorpen, namelijk Achlum, Reahûs, Easterwierrum en Raerd.
geschiedenis Slachtedyk
De Slachtedyk is een zogeheten slaperdijk. Dat is een landinwaarts gelegen reservedijk die bij het doorbreken van stormvloeden pas in functie kwam. De oudste delen van de dijk dateren van vóór het jaar 1000 en jongste gedeelten zijn omstreeks 1200 aangelegd om land en have tegen het water te beschermen. De dijk werd toen aaneen gesloten tot een 42 km lange waterkering. Dat had heel wat voeten in de aarde. De dijken werden veelal gebouwd op hoger gelegen stukken waar vaak toestemming voor nodig was van de landeigenaren. Ook het onderhoud zorgde voor de nodige problemen. Nu wordt dat geregeld door It Frysk Gea sinds 2000 en daarvoor door het Wetterskip Fryslân. Maar eerder werd het onderhoud gedaan door eigenaren van het land en door kloostermonniken en dat gebeurde niet altijd met veel enthousiasme. De Slachtedyk wordt onderbroken door sylen (brugsluizen) want de handelswaar die van het land kwam werd per boot vanuit de dorpjes vervoerd. Vanaf 1498 werd het onderhoud beter geregeld omdat er een centraal bestuur in Friesland kwam. Bewoners moesten contributie betalen waarmee het onderhoud van de dijken werd gefinancieerd en dit kwam de veiligheid ten goede. Later werd dit geregeld via waterschappen.
slachtemarathon
Friesland kende twee emigratiegolfen namelijk rond 1880 en in de jaren na de oorlog. Voor het jaar 2000 werd een grote reünie, onder de naam Simmer (zomer) 2000, gepland voor Friezen die in het buitenland wonen. Tal van activiteiten werden gepland waarbij een beroep gedaan werd op Friesche steden en dorpen. De Slachtemarathon was een groot onderdeel van deze activiteiten. Meer dan 30 dorpen lieten zich van hun beste kant zien tijdens de Slachtemarathon. Presentatie’s via muziek, kunst, dans etcetera, droegen zowel de hardlopers als wandelaars naar het eindpunt. Een opvallend kunstproject waren de kunstkoeien; plotseling verschenen ze overal in het landschap. Ook nu nog tijdens de wandeltocht over de Slachtedyk staan er nog een aantal. Er werden tal van voorstellingen en tentoonstellingen in Friesland georganiseerd. Simmer 2000 werd afgesloten met Het Frysk Festival waar ook het Simmer 2000 Liet ten gehore gebracht werd. Het startpunt is iedere vier jaar wisselend tussen Oosterbierum en Raerd.
